Վարագա Սուրբ Խաչի պատմությունը

Կլավդիոս կայսեր կինը՝ Պատրոնիկե թագուհին, Ս․ Խաչի մասունքը ստացել էր Երուսաղեմի առաջին եպիսկոպոս Հակոբոս Տյառնեղբորից, երբ Ս. Պետրոս առաքյալի քարոզությամբ ուխտի էր գնացել Հռոմ: Եվ քանի որ Հռիփսիմեն սերում էր Կլավդիոս կայսեր տոհմից, Խաչափայտի մասունքը ժառանգաբար փոխանցվել էր նրան:
Ս. Հռիփսիմեն Խաչափայտի մասունքը պահում է Վարագա լեռան քարայրներից մեկում՝ վախենալով, որ այն կընկնի հեթանոսների ձեռքը:
653թ. Թոդիկ ճգնավորն ու իր աշակերտ Հովելը Սուրբ Նշանը գտնելու փափագով խիստ ճգնությամբ, տասներկու օր ծոմ պահելով, Տիրոջից խնդրում են, որ իրենց արժանացնի տեսնելու Ս․ Խաչափայտը: Ծոմապահության 12-րդ օրը Վարագա լեռան Գալիլիա կոչվող գագաթին 12 լուսեղեն սյուներ են երևում, որոնց մեջտեղում գտնվում էր Սուրբ Խաչափայտի մասունքը։
Ի հիշատակ Վարագա Ս. Խաչի երևման հրաշքի՝ Ներսես Մեծ կաթողիկոսը տոն է սահմանում և տասներկու լուսե սյուների երևման վայրում, Վան քաղաքի հարավարևելյան կողմում, Վարագա լեռան արևմտյան լանջին եկեղեցի կառուցում և տոնից առաջ հնգօրյա շաբաթապահք սահմանում։ Ժողովրդի կողմից շաբաթապահքը անվանվում է վանեցիների պահք։

Միջոցառումն իրականացվում է ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարության աջակցությամբ։